February 01, 2021
สะพานสายกีต้าร์ FENDER
สะพานสาย (BRIDGE) คืออะไร?
สะพานสาย (Bridge) อยู่ทางด้านล่างของลำตัวกีต้าร์ สะพานสายเป็นส่วนประกอบหนึ่งที่ยึดสายกีต้าร์เอาไว้กับลำตัวกีต้าร์ เพื่อให้สายกีต้าร์สามารถที่จะสั่นสะเทือนได้อย่างเป็นอิสระ โดยการสั่นสะเทือนของสายกีต้าร์จะอยู่ระหว่างแซดเดิ้ล (Saddle) ซึ่งอยู่ตรงสะพานสาย และนัท (Nut) ซึ่งอยู่อีกด้านหนึ่งตรงคอกีต้าร์ โดยแซดเดิ้ลช่วยให้เราสามารถปรับแต่งความสูงต่ำของสายกีต้าร์ อินโทนเนชั่น และระยะห่างระหว่างสายกีต้าร์แต่ละสาย โดยจะปรับแต่งร่วมกันกับเหล็กดามคอ (truss rod) ซึ่งสิ่งที่กล่าวมาข้างต้นก็เพื่อการปรับแต่ง “action” (ความสูงต่ำของสายกีต้าร์เมื่อเทียบกับฟิงเกอร์บอร์ด) ของกีต้าร์ ซึ่งขึ้นอยู่กับความถนัดและความต้องการของแต่ละผู้เล่น
แซดเดิ้ล (Saddle) เป็นส่วนประกอบหนึ่งของสะพานสายโดยจะมีสายกีต้าร์พาดอยู่ แซดเดิ้ลบางชนิดมีพื้นผิวที่ราบเรียบ แซดเดิ้ลบางชนิดมีร่อง (grooves) เพื่อการพาดผ่านของสายกีต้าร์ โดยร่องของแซดเดิ้ลอาจะมีเพียง 1 ร่อง, 2 ร่อง หรืออาจจะมีร่องมากกว่านั้น โดยร่องนี้มีไว้สำหรับการปรับระยะห่างระหว่างสายกีต้าร์แต่ละเส้น โดยปกติแล้วแซดเดิ้ลแต่ละตัวยังสามารถที่จะถูกปรับให้สูงและต่ำเพื่อการปรับแต่งระดับความสูงต่ำของสายกีต้าร์ นอกจากนี้ยังสามารถถูกปรับไปทางด้านหน้าและด้านหลังเพื่อการปรับแต่งอินโทเนชั่น (intonation) - เพื่อความเที่ยงตรงของโทนเสียงทั่วทั่วทั้งฟิงเกอร์บอร์ด)
สะพานสายแบบ FIXED BRIDGE คืออะไร?
เราสามารถบ่งบอกได้จากชื่อ คำว่า fixed (แปลว่ายึดติด) สะพานสายแบบ fix (หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “hard-tail”) bridge จะยึดตึดอยู่อย่างมั่นคงบนลำตัวกีต้าร์ ส่วนประกอบหลักที่ทำให้สะพานสายแบบ fix ชนิดนี้แตกต่างจากสะพานสายแบบมีคันโยก (vibrato bridges) คือผู้เล่นไม่สามารถที่จะปรับความตึงและความหย่อนของสายกีต้าร์ได้จากสะพานสายชนิดนี้ อย่างไรก็ตามข้อดีของสะพานสายชนิดนี้ก็คือความเที่ยงตรงและไม่ผิดเพี้ยนของโทนเสียงของสายกีต้าร์ โดยผู้เล่นไม่จำเป็นจะต้องตั้งอินโทเนชั่นบ่อยๆ
ชนิดของสะพานสายแบบ FIXED BRIDGE
STRINGS-THROUGH-BODY BRIDGE
สะพานสายแบบ Fender strings-through-body bridge ได้ถูกเปิดตัวขึ้นในกีต้าร์ Esquire® และเป็นสัญลักษณ์ของกีต้าร์ทรงเทเลคาสเตอร์ (Telecaster) สายกีต้าร์ที่ยึดติดอยู่อย่างแน่นหนาโดยผ่านการร้อยสายจากด้านหลังลำตัวกีต้าร์ ซึ่งจะช่วยเรื่องของสีสันและความกังวานของโทนเสียง และสิ่งนี้เป็นส่วนสำคัญที่สร้างสรรค์เสียงแทวง (Twang) ที่คมชัดในกีต้าร์ทรงเทเลคาสเตอร์ โดยสายกีต้าร์จะถูกสอดผ่านห่วงโลหะ (ferrule) ทางด้านหลังของลำตัวกีต้าร์และร้อยผ่านขึ้นมาทางแซดเดิ้ลซึ่งอยู่ทางด้านหน้าของลำตัวกีต้าร์ ซึ่งตัวแซดเดิ้ลนี้สามารถใช้ในการปรับแต่งความสูงต่ำและอินโทเนชั่นของสายกีต้าร์ได้
ADJUSTO-MATIC™ BRIDGE
สะพานสายแบบ Adjusto-MaticTM ประกอบด้วยแซดเดิ้ลทั้งหมด 6 ตัว โดยในแซดเดิ้ลแต่ละตัวสามารถที่จะใช้ในการปรับแต่งอินโทนเนชั่นสำหรับสายกีต้าร์แต่ละเส้นได้ และยังมีร่อง (groove) สำหรับการพาดสายกีต้าร์เพื่อการกำหนดระยะห่างของสายกีต้าร์แต่ละสายเพื่อความเหมาะสม ซึ่งความสูงโดยรวมของสายกีต้าร์จะสามารถปรับได้จากหมุดทางด้ายซ้ายและด้านขวาของสะพานสาย สะพานสายแบบ Adjusto-MaticTM สามารถใช้ควบคู่กันไปกับเพลพีซ (tailpiece) แบบที่เป็นคันโยก (Vibrato) หรือแบบไม่มีคันโยก (anchore)
ประวัติศาสตร์ของ “ASHTRAY”
“ashtray” เป็นชื่อเล่นที่ถูกตั้งให้กับฝาครอบสะพานสายสีโครเมียมซึ่งใช้ในกีต้าร์ไฟฟ้า Fender ในยุคทศวรรษ 1950 และ 1960 ฝาครอบซึ่งมีความงดงาม ถว่าหลังจากการพัฒนาการของวิธีการเล่นกีต้าร์ มือกีต้าร์ส่วนใหญ่ได้ถอดฝาครอบนี้ออก และนำมันมาใช้เป็นที่เขี่ยบุหรี่ ซึ่งก็คือ “ashtray” ในภาษาอังกฤษนั่นเอง ฝาครอบรุ่นนี้ยังคงถูกผลิตอยู่โดยใช้เครื่องมือในการผลิตเครื่องเดียวกันกับที่ใช้ในทศวรรษ 1960 โดยฝาครอบนี้ยังคงอยู่ในรุ่น American Original series และ Custom Shop Time Machine Strat, Tele, P Bass และ Jazz Bass guitars เพื่อให้ตรงตามรุ่นในยุคสมัยนั้นๆ
สะพานสายแบบ TREMOLO BRIDGE
คุณสมบัติหลักของสายกีต้าร์แบบ Tremolo Bridge คือ ผู้เล่นสามารถที่จะเพิ่มหรือลดความตึงหย่อนของสายกีต้าร์ได้ด้วยคันโยกกีต้าร์ (เรียกว่า Tremolo arm หรือบางครั้งถูกเรียกว่า “whammy bar”) ที่จะปรับระดับความสูงต่ำของเสียงเพื่อสร้างเสียงเอฟเฟคไวบราโต้ (vibrato effect) การกดคันโยกลงจะสร้างระดับเสียงที่ต่ำลง (สายกีต้าร์หย่อนลง) ในทางกลับกันการดึงคันโยกจะให้ระดับเสียงที่สูงขึ้น (สายกีต้าร์ตึงขึ้น) โดยสามารถสร้างสรรค์โทนเสียงได้ตั้งแต่เสียงที่สั่นเครือและละเอียดอ่อนไปจนถึงเสียงที่ห้าวหาญและรุนแรง โทนเสียงเหล่านี้ได้กลายมาเป็นส่วนสำคัญในเกือบทุกๆ แนวดนตรีในโลกของดนตรีป๊อป
ชนิดของสะพานสายแบบมีคันโยก (TREMOLO BRIDGES)
VINTAGE SYNCHRONIZED TREMOLO BRIDGE
สะพานสายชนิดนี้เป็นส่วนประกอบสำคัญของการออกแบบในกีต้าร์ทรงสตราโตคาสเตอร์ในยุคแรกเริ่ม สะพานสาย Fender vintage synchronized tremolo bridge จะติดอยู่กับลำตัวกีต้าร์โดยการใช้น็อตยึดทั้งหมด 6 ตัว สะพานสาย American Vintage Synchronized Tremolo bridge จะมีสเปกและคุณสมบัติเดียวกันกับสะพานสายชนิดนี้และใช้เครื่องมือซึ่งถูกพัฒนาขึ้นในทศวรรษ 1950 ในการผลิต โดยแซดเดิ้ลแบบวินเทจที่เป็นเหล็กพับ (bent steel vintage saddles) จำนวน 6 ตัว จะให้ระยะห่างระหว่างสายกีต้าร์แต่ละสายที่ 2-3/16” ซึ่งจะมีระยะห่างมากกว่าสะพานสายแบบสมัยใหม่จาก Fender
MODERN TWO-POINT TREMOLO BRIDGE
สะพานสายแบบสมัยใหม่จะยึดติดอยู่กับลำตัวกีต้าร์ด้วยหมุด 2 ตัว ซึ่งจะมีประสิทธิภาพและมีความลื่นไหล รวมทั้งมีแรงเสียดทานน้อยกว่า สะพานสายที่ถูกสร้างขึ้นจากการหล่อ (cast) และแซดเดิ้ลถูกขัดเงาซึ่งจะมีมวลที่มากกว่าแซดเดิ้ลในแบบวินเทจ โดยจะให้หางเสียง (sustain) ที่ยาวกว่าและโทนเสียงที่คมชัดกว่า แซดเดิ้ลแบบสมัยใหม่จะมีความแคบกว่าแซดเดิ้ลในแบบวินเทจ ส่งผลให้ระยะห่างระหว่างสายกีต้าร์แต่ละสายอยู่ที่ 2-1/16” ความเที่ยงตรงของการตั้งสายและความลื่นไหลถือได้ว่าเป็นจุดเด่นของสะพานสายแบบสมัยใหม่
DOUBLE-LOCKING BRIDGE
Fender ใช้สะพานสายแบบ Floyd Rose 2-point locking tremolo bridge (สะพานสายแบบฟรอยโรสที่มีก้านคันโยกโดยมีจุดล็อก 2 จุด) อยู่ในกีต้าร์หลายรุ่น โดยจะเรียกว่า “double-locking” tremolo ได้ก็ต่อเมื่อมีการใช้สะพานสายชนิดนี้ควบคู่กันกับนัทกีต้าร์แบบล็อกเพื่อมั่นคงและเที่ยงตรงของสายกีต้าร์ด้วยเช่นกัน โดยสะพานสายชนิดนี้ขึ้นชื่อในเรื่องความของความเที่ยงตรงของโทนเสียงของสายกีต้าร์ รวมทั้งความสามารถในการตั้งโทนเสียงได้อย่างละเอียดอ่อน โดยไม่ต้องกังวลการผิดเพี้ยนของโทนเสียงจากสายกีต้าร์ในขณะที่คุณเล่นคันโยกกีต้าร์ หรือในขณะที่คุณปรับเปลี่ยนความสูงต่ำของโทนอย่างบ้าคลั่งจากการกดลงและดึงขึ้นของคันโยกกีตาร์
FENDER VIBRATO TAILPIECE
เทลพีซ (Tailpiece) ที่ถูกบุกเบิกและใช้ในกีต้าร์แจ๊สมาสเตอร์ (Jazzmaster) โดยหลังจากนั้นเทลพีซชนิดนี้ได้ถูกนำไปใช้กับกีต้าร์จากัวร์ (Jaguar) ด้วยเช่นกัน เทลพีซ Fender Vibrato Tailpiece จะมีน็อตที่สามารถปรับแต่งความตึงหย่อนของคันโยกกีต้าร์ได้ โดยสามารถปรับให้แน่นหรือหลวมเพื่อความถนัดและความรู้สึกที่แตกต่างกันของผต่ละผู้เล่น นอกจากนี้เทลพีซชนิดนี้ยังมาพร้อมกับปุ่ม “trem-lock” โดยเมื่อคันโยกกีต้าร์ถูกกดลงไปในทิศทางๆ ด้านหลังของกีต้าร์แล้วจะเกิดการล็อกของระบบและจะไม่สามารถที่จะขยับคันโยกกีต้าร์ได้
FENDER DYNAMIC VIBRATO
สะพานสายที่ถูกบุกเบิกและใช้กับกีต้าร์มัสแตง (Mustang) ในปี 1964 สะพานสาย Fender Dynamic Vibrato’s bridge จะติดอยู่บนแผ่นเหล็กที่ติดอยู่บนลำตัวกีต้าร์อีกที โดยสายกีต้าร์จะถูกร้อยผ่านแท่งเหล็ก (bar) ที่สามารถปรับแต่งความสูงต่ำจากหมุด 2 ตัว ซึ่งอยู่ทางด้านซ้ายและขวาของแท่งเหล็ก ซึ่งแท่งเหล็กนี้จะถูกควบคุมจากคันโยกกีต้าร์อีกชั้นหนึ่ง โดยแซดเดิ้ลแบบ barrel จะมีร่องจำนวน 1 ร่องสำหรับการพาดสายกีต้าร์ โดยแซดเดิ้ลแต่ละตัวสามารถปรับแต่งได้อย่างเต็มที่
BIGSBY® VIBRATO BRIDGE
Bigsby เป็นผู้ผลิตที่มีชื่อเสียงสำหรับเทลพีซแบบไวบราโต้ (top-mounted, single spring vibrato tailpieces) ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบสำหรับผู้เล่นที่หลงรักในการโมดิฟายกีต้าร์ โดยได้นำเสนอเทลพีซหลากหลายรุ่นที่ใช้กับกีต้าร์ทรงเทเลคาสเตอร์และกีต้าร์ Fender ในรุ่นอื่นๆ